Phát biểu khai mạc Hội thi, Thầy thuốc Ưu tú BSCKII. Nguyễn Văn Đời - Phó Giám đốc Sở Y tế Trà Vinh. Thay mặt lãnh đạo Sở Y tế, Ban Giám đốc CDC gửi đến các Ban Giám Hiệu Trường Đại học Trà Vinh, quý vị đại biểu, các thí sinh, cô động viên tham dự Hội thi hôm nay lời chúc mừng tốt đẹp nhất.

Ảnh 1. Thầy thuốc Ưu tú BSCKII. Nguyễn Văn Đời - Phó Giám đốc Sở Y tế Trà Vinh- Phát biểu khai mạc Hội thi Tìm hiểu kiến thức Luật phòng, chống tác hại thuốc lá năm 2024 tại Trường Đại học Trà Vinh.

Bác sỹ Đời cho biết xuất phát từ nhận thức: Sức khoẻ là vốn quý nhất của mỗi người dân và toàn xã hội. Đầu tư cho việc bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân là đầu tư cho sự phát triển bền vững lâu dài. Theo đó, khi hút thuốc lá ngoài ra nhiều bệnh lý khác nhau còn gây nguy hại đến sức khoẻ và giống nòi của con người, ảnh hưởng đến môi trường, kinh tế - xã hội của các quốc gia.

Trong những năm qua ngành Y tế luôn được sự quan tâm Tỉnh uỷ, Uỷ ban nhân dân tỉnh Trà Vinh; các Ban ngành - Đoàn thể; các cấp Đảng, Chính có liên quan, đã giúp ngành Y tế hoàn thành các chỉ tiêu quan trọng, trong đó có công tác phòng, chống tác hại thuốc lá.

Mặc dù việc hút thuốc lá, là hành vi có hại đối với sức khỏe, song tỷ lệ người hút thuốc lá ở Việt Nam vẫn không ngừng tăng lên, khiến số người tử vong do hút thuốc lá ngày càng nhiều. Nguyên nhân của thực trạng này là do nhận thức, hiểu biết của người hút về tác hại của thuốc lá còn hạn chế, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến bản thân và những người xung quanh. Hút thuốc lá không chỉ ảnh hưởng tới bên ngoài cơ thể mà còn tàn phá bên trong cơ thể của người hút, đe dọa trực tiếp tới tính mạng.

Khói thuốc lá, chứa các chất độc mà y học hiện đại đã chứng minh? Y học hiện đại đã chứng minh việc hút thuốc lá  hay hít phải khói thuốc lá dưới bất cứ hình thức nào đều không có mức độ an toàn đối với sức khỏe. Khói thuốc lá chứa hơn 7.000 hóa chất trong đó có 69 chất gây ung thư, 250 hóa chất cực độc, sử dụng thuốc lá gây ra 25 loại bệnh. Điển hình nhất là nicotin khi vào hàng rào máu não tiết ra Dopamin tăng kích thích hương phấn thần kinh trung ương gây nghiện; adrenaline (làm tăng nhịp tim, co mạch ngoại vi, co thắt mạch máu ở tim, tăng mạch và huyết áp khi hít vào, ức chế co bóp và chế tiết dịch vị dạ dày). Ngoài ra, khói thuốc lá cũng là “nơi hội tụ” của các chất độc như Các-bon mô nô-xít (CO), hắc ín, benzene, nitrosamines, formaldehyde… là những chất gây ra căn bệnh, chủ yếu thuộc 4 nhóm chính gồm: Nhóm các bệnh ung thư; Nhómbệnh tim mạch; Các bệnh hô hấp gồm: viêm đường hô hấp và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, lao phổi; Nhóm các bệnh về sinh sản và sinh dục ở cả hai giới như, ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của trẻ và sinh dục nam, cũng như nữ vv…

Ảnh 1. Quang cảnh Thầy thuốc Ưu tú BSCKII. Nguyễn Văn Đời - Phó Giám đốc Sở Y tế Trà Vinh- Phát biểu khai mạc Hội thi Tìm hiểu kiến thức Luật phòng, chống tác hại thuốc lá năm 2024 tại Trường Đại học Trà Vinh.

Như ít khi người hút thuốc lá quan tâm đến vấn đề này. Nhiều người vẫn rất vô tư đốt thuốc lá hút, những người hút thuốc chắc có lẽ không biết rằng đối với trẻ em chỉ cần 1 giờ trong phòng có người hút thuốc lá cũng khiến trẻ em hấp thụ số lượng hóa chất độc hại tương đương với người hút 10 điếu thuốc một ngày

Thế giới hiện có 1,3 tỷ người trưởng thành hút thuốc, trong đó, nam giới chiếm 33% và nữ giới chiếm 6%. Có hơn 80% số người hút thuốc sống tại các nước có thu nhập trung bình và thấp. Ước tính có khoảng 24 triệu người ở nhóm tuổi 13 - 15 tuổi hiện đang sử dụng thuốc lá.

Kết quả điều tra về tình hình sử dụng thuốc lá tại Việt Nam cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở nam giới giảm từ 47,4% (năm 2010)xuống 38,9% (năm 2023) , tuy nhiên, Việt Nam vẫn nằm trong 15 quốc gia có tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao trên thế giới. Ở đối tượng học sinh từ 13 - 15 tuổi, kết quả nghiên cứu năm 2022 cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở nam giới giảm so với năm 2014 từ 6,9% xuống còn 4,2%. Tuy nhiên tỷ lệ này ở học sinh nữ lại tăng từ 1,3% lên 1,8% . Những năm gần đây, việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới đang trở nên phổ biến và tăng rất nhanh, đặc biệt là ở thanh, thiếu niên. Trong đó, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh 13 - 15 tuổi năm 2022 là 3,5% (nam giới là 4,3%, nữ giới là 2,8%).

Ảnh 3. Lãnh đạo Sở Y tế Trà Vinh, Lãnh đạo Trường Đại học Trà Vinh, chụp ảnh lưu niệm cũng Lãnh đạo Trung  tâm Kiểm soát bệnh tật Trà Vinh, cùng với Ban Giám khảo tại Hội thi Tìm hiểu kiến thức Luật phòng, chống tác hại thuốc lá  năm 2024

Tình trạng tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá tại một số địa điểm công cộng năm 2023 đã giảm đáng kể so với năm 2010 tuy nhiên vẫn còn nhiều người không hút thuốc còn phơi nhiễm với khói thuốc lá thụ động trong đó tại nơi làm việc là 23%; tại trường trung cấp, đại học, cao đẳng là 30,7%

Đến nay, đã có 39 quốc gia cấm thuốc lá điện tử, 88 quốc gia quy định quản lý thuốc lá điện tử chặt chẽ và 18 quốc gia cấm thuốc lá nung nóng. Tại Đông Nam  Á có 5 quốc gia đã cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là Thái Lan, Singapore, Lào, Brunei, Campuchia.

Tỷ lệ hút thuốc lá điện tử Việt Nam: Nhóm 13 -17t, tăng từ 2,6 % (năm 2019) lên 8,1% (2023); Nhóm 13 -15t, tăng gấp đôi từ 3,5% (năm 2022) lên 8% (2023). Đặc biệt tỷ lệ HTL điện tử ở nữ giới 11 – 18t là 4,3% năm 2023.

Tính riêng năm 2023, có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, nung nóng cả nước. Trong đó:  65 tuổi trở lên là 580 ca;  45 – 64 tuổi là 377 ca;  25 – 44 tuổi là 138 ca;  19 – 24 tuổi là 58 ca;  16 – 18 tuổi là 44 ca;  Dưới 16 tuổi là 27 ca.

Nghiên cứu tình trang hút thuốc lá ở thanh niên  từ 15 – 24 tuổi Trà Vinh (năm 2023): Tỷ lệ hút thuốc lá chung của thanh niên 15-24 tuổi tại tỉnh Trà Vinh năm 2023 là 14,07%. Tỷ lệ đối tượng  hút thuốc lá truyền thống là 11,23%, Tỷ lệ hút thuốc lá điện tử và nung nóng  là 7,04%. Tỷ lệ đối tượng vừa hút thuốc lá truyền thống vừa hút thuốc lá điện tử và nung nóng là 4,2%. Tỷ lệ hút thuốc lá tập trung ở nam giới nhóm tuổi 20-24. Những người hút thuốc lá điện tử chủ yếu tiếp xúc qua bạn bè giới thiệu và mua được trên mạng xã hội.

Nguyên nhân giới trẻ thích hút thuốc lá điện tử: TLĐTcó hương vị hấp dẫn, thiết kế sản phẩm ấn tượng, màu sắc bắt mắt tạo trào lưu và phong cách đến giới trẻ. Sử dụng mạng xã hội để quảng cáo và tài trợ cho người nổi tiếng và có ảnh hưởng trên mạng xã hội, dễ mua.

Đặc biệt việc trưng bày tại điểm bán TLĐT hấp dẫn, giảm giá sản phẩm, quà tặng hấp dẫn, bán hàng trên các nền tảng mua bán trực tuyến để tăng khả năng tiếp cận và tiếp thị gián tiếp các sản phẩm thuốc lá trong các tác phẩm điện ảnh.

Giới trẻ và sinh viên – học sinh hiểu nhầm thuốc lá điện tử ít tác hại hơn thuốc lá truyền thống. Nhiều người lựa chọn phương tiện này để cai thuốc lá mà không biết điều này vẫn gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe. Đây chính là mối nguy tiềm ẩn của thuốc lá điện tử, hiểu được nhu cầu giới trẻ các nhà kinh doanh có thể cho vào các chất gây nghiện mà không kiểm soát được, đã có nhiều trường hợp học sinh, sinh viên sử dụng thuốc lá điện tử ngộ độc cấp tính phải nhập viện cấp cứu.

- Bên cạnh tâm lý giới trẻ thích thử cái mới, sử dụng thuốc lá điện tử trước nhiều người khác với suy nghĩ sành điệu hơn so với giới trẻ cùng tuổi. Tuy nhiên, các nghiên cứu y học đã chứng minh dù hút thuốc lá điếu truyền thống hay thuốc lá điện tử đều không an toàn cho sức khoẻ.

Các bạn sinh viên cũng cho rằng thuốc lá điện tử là sản phẩm ít hại hơn so với các sản phẩm thuốc lá điếu thông thường và là sản phẩm giúp cai nghiện thuốc lá thông thường. Tuy nhiên, đây là các thông tin sai sự thật.

Bên cạnh đó, trường học là môi trường giúp học sinh tiếp thu kiến thức, trí tuệ khoa học kỹ thuật, là nơi đào tạo tri thức cho thế hệ tương lai của đất nước. Việc sử dụng thuốc lá trong khuôn viên của nhà trường, không chỉ ảnh hưởng sức khỏe trực tiếp của người hút thuốc mà còn gây hậu quả nghiêm trọng cho người hít phải khói thuốc lá thụ động. Việc phòng, chống tác hại thuốc lá trong trường học là vấn đề cần thiết và cấp bách. Qua việc giáo dục, các sinh viên – học sinh thấy được những tác hại nghiêm trọng của việc hút thuốc lá đối với sức khỏe, từ đó hiểu vì sao không, nên hút thuốc lá. Cùng với dạy văn hóa, các trường học cần lồng ghép tuyên truyên; tổ chức Hội thi phòng, chống tác hại thuốc lá nhằm góp phần xây dựng một môi trường không khói thuốc.

Hôm nay, Sở Y tế Trà Vinh phối hợp với Trường Đại học Trà Vinh. Tổ chức Hội thi Tìm hiểu kiến thức Luật phòng, chống tác hại thuốc lá, cho sinh viên – học sinh trên địa bàn tỉnh Trà Vinh năm 2024. Đây là cơ hội cho các sinh viên giao lưu, chia sẽ kinh nghiệm trong công tác tuyên truyền tuân thủ những qui định Luật phòng, chống tác hại thuốc lá trong khung viên nhà trường.

Tôi đề nghị Ban Giám khảo chấm thi, trung thực, chính xác, khách quan, công tâm, nhằm chọn ra những đội xuất sắc cho hội thi, làm mô hình điểm cho công tác tuyên truyền các thông tin kiến thức Luật về phòng, chống tác hại thuốc lá, nhất là: Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, để mỗi sinh viên dù là người hút thuốc chủ động hay thụ động cũng biết cách bảo vệ sức khỏe cho mình.